هشدار رکود تورمی در بازار محصولات پتروشیمیایی

استمرار رشد نرخ‌های پایه مواد اولیه در بازار محصولات پتروشیمیایی بورس کالا در کنار روند کاهش حجم معاملات طی هفته‌های اخیر به نوعی حاکی از به صدا در آمدن زنگ خطر بروز رکود تورمی در این صنایع به شمار می‌رود. روز گذشته قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمیایی درحالی اعلام شد که دو اهرم تاثیرگذار در معادله کشف نرخ همزمان باهم صعودی بودند. میانگین ماهانه بهای دلار برای اولین بار به کانال ۲۵ هزار و ۳۲۲ تومان رسید که رشد ۹۳/ ۲ درصدی را نسبت به قیمت مبنای دلار این معادله برای هفته گذشته به ثبت رساند. بالا رفتن قیمت‌های جهانی نیز مزید برعلت شد و صعود دسته جمعی محصولات این بازار را سبب شد. آن هم در شرایطی که هفته‌های اخیر از لحاظ حجم معاملات هفته‌های چندان جذابی به شمار نمی‌روند و به نوعی سردرگمی اهالی بازار را از شرایط آینده مخابره می‌کنند.
قیمت‌های پایه هفته جاری زیر ذره بین

سی و یکمین قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمیایی که در روز یکشنبه ۱۱ آبان ماه یعنی دیروز اعلام شد، حکایت از صعود گروهی این محصولات دارد. این بار نیز دو متغیر اثرگذار در معادله کشف نرخ‌های پایه یعنی میانگین ماهانه بهای دلار و قیمت‌های جهانی همسو باهم چهره صعودی داشتند که ثمره آن سبز پوش بودن قیمت‌های پایه اعلامی روز گذشته بود. قیمت مبنای دلار با ۷۱۹ تومان افزایش نسبت به هفته گذشته اثر افزایشی خود را منعکس کرد و میانگین ماهانه آن با رشد ۹۳/ ۲ درصدی به میزان ۲۵ هزار و ۳۲۲ تومان به ثبت رسید. بررسی نرخ پایه اکثر گروه‌های کالایی پتروشیمی نشان از صعود قیمتی بیش از رشد قیمت مبنای دلار دارد که افزایش قیمت‌های جهانی را به خوبی آشکار می‌کند.

مواد اولیه پلیمری بورس کالا دادوستدهای هفته جاری را درحالی پشت سر می‌گذارند که بازه مثبت ۲ تا مثبت ۱۰ درصد در رشد نرخ‌های پایه اعلامی آنها به چشم می‌خورد. بر صدر جدول نرخ‌های پایه، استایرن بوتادین رابر روشن ۱۵۰۲ با رشد بهای ۲۴/ ۱۰ درصدی قرار گرفته است که به نسبت ۳هزار و ۴۶۹ تومان به قیمت پایه آن افزوده شده و این هفته با بهای پایه ۳۷ هزار و ۳۵۳ تومان در بازار فیزیکی بورس کالا مورد دادوستد قرار می‌گیرد. پلیمر جذاب یعنی پلی وینیل کلراید(PVC) با وجود آنکه هفته گذشته بهای جهانی آن بدون تغییر ماند اما این هفته رشد همزمان قیمت جهانی و میانگین ماهانه بهای دلار را به خود دید و قیمت پایه این گروه کالایی با رشد ۴۶/ ۵ درصدی همراه شد. پلی پروپیلن‌های نساجی و شیمیایی؛ به‌عنوان دو گروه کالایی حاشیه‌ساز اخیر که مدتی است رقابت‌های قیمتی بالایی را در معاملات بورس کالا تجربه می‌کند نیز رشد قیمت پایه به میزان ۲۵/ ۳ و ۲۱/ ۳ درصد را به ترتیب تجربه کردند. اینکه رویکردهای گوناگون متولیان این بازار هنوز هم نتوانسته سازوکاری صحیح برای حذف یا محدودسازی رقابت‌های قیمتی این گروه را ترتیب دهد گواهی قدرتمند بر بازبینی این رویکردها است تا در بخش‌هایی که امکان دارد با درنظر گرفتن راهبردهای مربوط به سمت عرضه در کنار پالایش تقاضا دادوستدهای کارآمد در این بازار و در بستر بورس کالا به سرانجام برسد. در بین مواد اولیه پلیمری، پلی اتیلن سنگین دورانی و تزریقی رشد قیمتی محدود ۹۰/ ۱ درصدی را به خود دیدند و هفته جاری با قیمت‌های پایه‌ای به ترتیب ۲۱ هزار و ۹۰۶ و ۱۹ هزار و ۷۵۸ تومان مورد معامله قرار خواهند گرفت.
قیمت‌های بازاری پایین‌تر از بورس کالا

دادوستدهای بازار محصولات پتروشیمیایی طی هفته گذشته چهره متناقض قیمتی را به خود دید. به گونه‌ای که رشد قیمت‌های پایه به دنبال دو اهرم افزایشی میانگین بهای دلار نیمایی در کنار رشد قیمت‌های جهانی سبزپوش شدن قیمت‌های پایه در تالار فیزیکی محصولات پتروشیمی بورس کالا را سبب شد. اما در بازار آزاد پس از مدت‌ها از ابتدای سال جاری تاکنون رخدادی جدید به وقوع پیوست که آن هم کاهش بهای ارز آزاد بود که ثمره آن افت نرخ برخی از محصولات پتروشمیایی در دادوستدهای بازار آزاد نسبت به بورس کالا بود. البته حتی ثبات نسبی قیمت‌ها در روزهای اخیر باز هم سیگنالی برای عدم رشد قیمت‌ها و ترس از خرید و ترغیب شدن به فروش است که این امر سردرگمی زیادی را به بازارتزریق کرد. از یکسو پیش‌بینی ناپذیری بازار داخلی به واسطه تکانه‌های عجیب بهای دلار و از سوی دیگر انتظارات قیمتی در بازارهای کالایی در اقصی نقاط جهان برای مشخص شدن نتیجه انتخابات کشور آمریکا و پیاده‌‍‌سازی برنامه‌های کاندیدای منتخب از دیگر دلایلی بود که بر پیچیدگی شرایط حاکم بر دادوستدهای بازار محصولات پتروشیمی دامن زده و نتیجه آن کاهش محسوس حجم معاملات پلیمری‌ها طی هفته گذشته بود. اینکه با وجود تخصیص سهمیه‌های جدید بهین‌یاب در ابتدای آبان‌ماه، حجم خرید بالایی در داده‌ها به چشم نمی‌خورد گواه معتبری برای انتظار و به فکر فرو رفتن متقاضیان است. درحال حاضر بازیگران این بازار در انتظار ثبات نرخ‌های ارز هستند و انتظارات قیمتی منفی آنها سبب شده که سهمیه‌های خرید خود را به هفته‌های بعدی این ماه موکول کرده تا بهای ارز به پایین‌ترین قیمت خود برسد.
رخدادهای معاملاتی هفته گذشته بورس کالا

عرضه انواع محصولات پلیمری در بورس کالا طی هفته گذشته با رشد ۵۹/ ۲ درصدی به ۸۲ هزار و ۲۹۰ تن رسید که بیشترین میزان طی سه هفته گذشته تاکنون به شمار می‌رود. با این حال افزایش حجم عرضه‌ها نتوانست به‌عنوان محرک موثری در بالا بردن حجم دادوستدهای هفته گذشته عمل کند و در رشد میزان معاملات ناکام ماند. به گونه‌ای که تنها ۵۹ هزار و ۵۳۹ تن از عرضه‌های هفته گذشته مورد معامله قرار گرفت که نسبت به هفته ماقبل از افت ۲۵/ ۳ درصدی حکایت دارد و بررسی حجم معاملات از ابتدای سال گویای این حقیقت تلخ است که میزان معاملات هفته گذشته کمترین میزان نسبت به ۱۰ هفته گذشته ارزیابی می‌شود که چندان خبر خوشایندی برای صنایع تولیدی ما مخابره نمی‌کند. چرا که حجم معاملات داده‌ای ارزشمند تلقی می‌شود که همچون آینه‌ای برای انعکاس رونق تولیدی صنایع این بخش تلقی می‌شود. البته اینکه بسیاری از بازارهای کالایی و متقاضیان آنها در انتظار وقایع پیش‌رو هستند را نمی‌توان نادیده گرفت چرا که برنامه‌های دو کاندیدای فعلی ریاست جمهوری نتایج گوناگونی را بر عموم بازارهای جهان برجای می‌گذارد و بازار محصولات پتروشیمیایی ما نیز که دیگر اهرم موثر کشف نرخ پایه آن بهای جهانی است از این واقعیت مستثنی نبوده و این روزها در هاله‌ای از ابهام به سر می‌برد. البته شوک‌های ناشی از نوسانات بی‌سابقه ارز در داخل کشور را نیز نمی‌توان بی‌اثر تلقی کرد. چرا که هفته گذشته سردرگمی بسیاری را به بازار محصولات پتروشیمیایی منتقل کرد و اینکه قیمت برخی گریدهای این محصولات در بازار آزاد در نرخ‌هایی کمتر از بورس کالا نوسان می‌کند سبب شد که فعالان بازار تصمیم خرید خود را به هفته‌های آینده که این کاهش بهای ارز آزاد در میانگین ماهانه بهای نیمایی ارز منعکس شود به تعویق انداخته تا بتوانند از این راه اقدام به پوشش ریسک قیمتی کنند. از این رو با وجود آنکه هفته‌های ابتدایی هر ماه، عموما هفته‌هایی با بیشترین حجم معاملات به شمار می‌رود، هفته ابتدایی آبان‌ماه سال جاری چنین امری محقق نشد و افت محسوس میزان دادوستدهای مواد اولیه پتروشیمیایی در کارنامه بورس کالا به ثبت رسید. البته می‌توان گفت حجم تقاضا برای خرید مواد اولیه پلیمری بورس کالا طی هفته گذشته با رشد ۸۳/ ۶ درصدی به میزان ۹۵ هزار و ۹۳۴ تن رسید که دلیل اصلی این میزان رشد تقاضا را می‌توان مربوط به شارژ شدن سهمیه‌های بهین‌یاب ابتدای ماه دانست. در نهایت ۳۵/ ۷۲ درصد از میزان عرضه محصولات طی هفته گذشته مورد دادوستد قرار گرفت که کمترین میزان از هفته منتهی به ۲۴ مردادماه تاکنون به شمار می‌رود.

اما بازار محصولات شیمیایی بورس کالا درحالی هفته گذشته را سپری کرد که در مجموع ۴۶ هزار و ۵۷۱ تن مواد اولیه شیمیایی در بورس کالا عرضه شد که ۸۹/ ۶۸ درصد از آن مورد دادوستد قرار گرفت. در برابر این میزان عرضه نیز تقاضایی به اندازه ۴۴ هزار و ۱۰۱ تن شکل گرفت که رشد برجسته ۹۵/ ۲۲ درصدی را به ثبت رساند. در نهایت برآیند این دو داده سبب شد که حجم دادوستدهای این محصولات با رشد ۲۰/ ۶ درصدی همراه شود و به میزان ۳۲ هزار و ۸۶ تن از انواع مواد اولیه شیمیایی در بورس کالا مورد معامله قرار بگیرد.