لغو انحصار کارگزاری‌ها
روز گذشته علی فیروزی، رئیس مرکز ملی مطالعات پایش و بهبود محیط کسب‌و‌کار وزارت اقتصاد با اشاره به مصوبات هیات مقررات‌زدایی از لغو انحصار مجوز تاسیس کارگزاری خبر داد. این هیات، سازمان بورس و اوراق بهادار را مکلف کرده است دستورالعمل جدیدی درخصوص مجوز تاسیس و فعالیت کارگزاری در بورس تنظیم کند. بر این اساس امکان صدور مجوز برای متقاضیانی که شرایط و اهلیت لازم را دارند، فراهم می‌شود. براساس این دستور انحصار کارگزاری‌ها که پیش از این در اختیار ۱۰۸ کارگزاری بود، شکسته می‌شود.
با افزایش استقبال سهامداران از بازار سرمایه، موج تازه‌ای از نقدینگی به این بازار روانه شده است. این در شرایطی است که بازار سرمایه مدت‌هاست که دچار انحصار شده است. تاکنون تمام معاملات صورت گرفته در بازار سرمایه در ۱۰۸ کارگزاری محدود شده است. بسیاری معتقدند درآمد‌های کارگزاری‌های بسیار بالا است و افزایش معاملات فرصت مناسبی است که کارگزاری‌های تازه‌ای به میدان وارد شوند. ضمن اینکه این انحصار باعث شده خدمات این کارگزاری‌ها به سهامداران تناسبی با درآمد‌های آنها نداشته باشد. روز گذشته علی فیروزی، رئیس مرکز ملی مطالعات پایش و بهبود محیط کسب‌و‌کار وزارت اقتصاد با اشاره به مصوبات هیات مقررات‌زدایی از لغو شدن انحصار مجوز تاسیس کارگزاری خبر داد.
او در گفتوگو با خبرگزاری فارس در مورد بررسی مجوز تاسیس کارگزاری بورس به بررسی‌های انجام‌شده توسط هیات مقررات‌زدایی و تسهیل صدور مجوزهای کسب‌و‌کار اشاره کرد و گفت: سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است تا تاریخ ۳۱/ ۵/ ۱۳۹۹ دستورالعمل جدیدی درخصوص مجوز تاسیس و فعالیت کارگزاری در بورس را با رعایت مواد ۲ و ۳ قانون بهبود مستمر محیط کسب‌و‌کار به نحوی تنظیم کند که در آن تمامی شرایط تخصصی و حرفه‌ای مربوط به کسب‌و‌کار تاسیس کارگزاری در بورس و حتی محدودیت‌های زیرساختی، فنی و نظارتی موجود لحاظ شود.
این مقام مسوول در وزارت اقتصاد تصریح کرد برای همه متقاضیانی که دارای شرایط و اهلیت لازم هستند، مطابق دستورالعمل مذکور امکان صدور مجوز فراهم شود. در صورت عدم تنظیم و تصویب دستورالعمل جدید، دستورالعمل صدور مجوز تاسیس و فعالیت کارگزاری در بورس به شماره ۱۲۱/ ۲۰۱۳۰ مصوب ۳۱/ ۶/ ۱۳۸۶ هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار ملغی‌الاثر می‌شود.
حالا به‌نظر می‌رسد انحصار کارگزاری‌ها در حال شکسته شدن است. موضوعی که تصمیمسازی در خصوصش چنان به تعویق افتاد که سرنوشت آن خارج از ارکان بازار سرمایه رقم خورد. سعید اسلامی‌بیدگلی، عضو شورای بورس در گفتوگو با «دنیای‌اقتصاد» درخصوص این مصوبه می‌گوید: من با برداشته شدن انحصار در بازار سرمایه موافق هستم، اما باید شرایط واگذاری و تاسیس کارگزاری‌ها را در نظر داشت. او در ادامه می‌گوید: شرایط صدور مجوز باید دشوار‌تر شود تا کارگزاری‌های استخوان‌دار به بازار سرمایه وارد شوند. این کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: نباید کارگزاری‌های بی‌کیفیت به میدان بیایند؛ به‌عنوان مثال زیر‌ساخت‌های فناوری و مسائل فنی یکی از مهم‌ترین موضوعات است؛ در غیر این‌صورت حضور کارگزاری‌های تازه نمی‌تواند کمکی به بازار کند.
او می‌افزاید: در۲ سال اخیر کد‌های فعال در بازار سهام از کمتر از ۲ میلیون به ۱۵ میلیون رسیده است و با اجرای کامل واگذاری سهام عدالت، حجم و تعداد معاملات بیشتر می‌شود.
اسلامی‌بیدگلی با اشاره به این موضوع که کارگزاری‌های تازه‌وارد باید از میانگین کارگزاری‌های موجود، کیفیت بیشتری داشته باشند می‌گوید: باید کارگزاری‌های مجوزدار مورد ارزیابی‌های جدی، فنی و دقیق قرار گیرند و موضوع همیشگی بودن مجوز فعالیت‌های آنها از میان برداشته شود. او در پاسخ به این سوال که در حال‌حاضر ۵۶ کارگزاری سهمی صفر درصدی از معاملات در بازار سرمایه دارند و کارگزاری‌ها جدید چه تاثیری می‌توانند داشته باشند؛ تاکید می‌کند: این موضوع باعث می‌شود مدیران کارگزاری‌ها در فضایی رقابتی قرار بگیرند و تنها داشتن مجوز، کارگزاری را واجد ارزش نکند، ضمن اینکه باید توجه داشت اجرایی شدن این مصوبه زمان‌بر است و اجرا شدن آن حداقل چند ماه طول می‌کشد.
حمیدرضا مهرآور، نایب رئیس کانون کارگزاران اما با این تصمیمسازی مخالف است. او در گفتوگو با «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: رونق معاملات در بازار سرمایه تنها در دو سال اخیر اتفاق افتاده است و نمی‌توان این شرایط را به تمام زمان‌ها تعمیم داد. او در ادامه می‌گوید: در گذشته مواقع بسیاری بوده که برخی از کارگزاری‌ها حتی برای پرداخت حقوق پرسنل خود مجبور به گرفتن وام می‌شدند.
او با اشاره به رسانه‌ای شدن این موضوع می‌افزاید: بحث مجوز کارگزاری‌ها در مجلس و صدا و سیما نیز مطرح شده است! اما باید به این نکته توجه داشت که در بسیاری از کشور‌های توسعه‌یافته با وجود معاملات بیشتر در بازار سرمایه؛ کارگزاری‌های فعال آنها کمتر است و تعداد کارگزاری‌های آنهاگاه به نصف تعداد کارگزاری‌های فعال در بازار سرمایه ما می‌رسد. او در ادامه می‌گوید: یک سال رونق بورس را نمی‌توان به مجموعه معاملات تعمیم داد و بر این اساس باید در نظر داشت که همین تعداد کارگزاری نیز زیاد است.
دبیرکل کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار نیز با اظهار بی‌اطلاعی از لغو انحصار مجوز تاسیس کارگزاری به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: سازمان بورس پیگیر موضوعاتی است مبنی‌بر اینکه برخی از کارگزاران اکنون به شرایطی رسیده‌اند که لغو مجوز شوند یا خیر.
روح‌الله میرصانعی با بیان استراتژی‌های تازه سازمان بورس می‌گوید: سازمان بورس با توجه به رشد بازار سهام در حال مطالعاتی درباره صدور مجوز یا عدم صدور مجوز تاسیس شرکت‌های کارگزاری است. این نهاد تاکنون به جمع‌بندی مشخصی که منجر به یک مصوبه شود، نرسیده است. او ادامه می‌دهد: مطالعات بر روی این طرح در حال انجام است که پس از بررسی‌های لازم در هیات‌مدیره سازمان بورس مطرح خواهد شد. دبیرکل کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار صدور مجوز تاسیس کارگزاری را در حد یک طرح در سازمان بورس دانست و عنوان کرد: طرح کلی این مهم در حال بررسی بوده و مقدمات آن نیز در حال فراهم شدن است، بنابراین چنین طرحی به معنی صدور یا لغو مجوز شرکت‌های کارگزاری نیست.
