راهکارهای بهره‌مندی از ثمرات روزه‌داری
ماه مبارک رمضان، ماهی سرشار از رحمت، مغفرت و برکت الهی است. خداوند فضای این ماه شریف را به‌گونه‌ای قرار داده است که انسان‌ها به‌سوی ارزش‌های ایمانی و اخلاقی تمایل یابند و از خطا و گناهان دوری کنند تا به این ترتیب آنها را به‌سوی لقای خود سوق دهد.
اما بر اساس منطق الهی هر بهره‌مندی تلاش‌های خاص خود را در پی دارد و هر کس به‌اندازه سعی خود می‌تواند از توشه‌های معنوی بهره ببرد. انسان روزه‌داری که قواعد این ماه و یا بهتر است بگوییم آداب سفره معنوی ماه مبارک رمضان و آداب میهمانی خدا را رعایت می‌کند، به‌مراتب بهره‌اش از کسی که از خود تقیدی به خرج نمی‌دهد، بیشتر خواهد بود.
پیامبر اسلام و اهل‌بیت صلوات الله علیهم اجمعین وحی روزه‌داران را برای دستیابی به آداب این ماه شریف یاری کرده‌اند. این توصیه‌ها چه در قالب خطبه‌های عمومی و یا توصیه‌های فردی در منابع روایی‌مان ضبط شده است؛
به‌عنوان نمونه امام صادق علیه السّلام ضمن بیان برخی بایسته‌های رفتاریِ روزه‌داران، اشاره داشتند:
* (در حال روزه‌داری) خود را مُشرِف بر آخرت کنید و منتظر ایامی (که در پیش دارید) و منتظر وعده‌های الهی باشید، و زاد و توشه خویش را برای ملاقات ذات اقدس الهی فراهم کنید؛ وَ کُونُوا مُشْرِفِینَ عَلَى الْآخِرَهِ مُنْتَظِرِینَ لِأَیَّامِکُمْ مُنْتَظِرِینَ لِمَا وَعَدَکُمُ اللَّهُ مُتَزَوِّدِینَ لِلِقَاءِ اللَّهِ
*و بر شما باد (در حال روزه) به سکینه و وقار، و خشوع و خضوع به پیشگاه خداوند؛ یا همچون بنده ذلیل خائف که از مولایش به‌شدت می‌هراسد، در حالی که آزادند و با اختیار خویش به پیشگاه مولا و آقای خود احساس خوف و رجا دارند و خود را در ترس و رعب فرو برده‌اند و در عین حال عشق به مولا و ترس از او آنان را به خود مشغول کرده است و به‌حق قلوبتان را از عیبها تطهیر و باطنتان را از خبائث پاک می‌کند و جسمتان را از تمامی قاذورات و کثافات تمیز و شما را از غیر خداوند، بری و بیزار می‌کند و شما را در روزه‌داری‌تان به‌وسیله سکوت به تمام جهات (از دروغ و غیبت و فتنه‌انگیزی و. . .) متکی و نزدیک به خدا می‌کند، از هر چیزی که در پنهان و آشکار نهی شده است و در نهان و آشکار شما را به خوف و خشیت پروردگار مفتخر می‌کند؛ وَ عَلَیْکُمُ السَّکِینَهُ وَ الْوَقَارُ وَ الْخُشُوعُ وَ الْخُضُوعُ وَ ذُلُّ الْعَبْدِ الْخَائِفِ مِنْ مَوْلَاهُ حَائِرِینَ خَائِفِینَ رَاجِینَ مَرْغُوبِینَ مَرْهُوبِینَ رَاغِبِینَ رَاهِبِینَ قَدْ طَهَّرْتُمُ الْقُلُوبَ مِنَ الْعُیُوبِ وَ تَقَدَّسَتْ سَرَائِرُکُمْ مِنَ الْخَبَثِ وَ نَظَّفْتَ الْجِسْمَ مِنَ الْقَاذُورَاتِ وَ تَبَرَّأْتَ إِلَى اللَّهِ مِنْ عِدَاهُ وَ وَالَیْتَ اللَّهَ فِی صَوْمِکَ بِالصَّمْتِ مِنْ جَمِیعِ الْجِهَاتِ مِمَّا قَدْ نَهَاکَ اللَّهُ عَنْهُ فِی السِّرِّ وَ الْعَلَانِیَهِ وَ خَشِیتَ اللَّهَ حَقَّ خَشْیَتِهِ فِی سِرِّکَ وَ عَلَانِیَتِکَ
* و نفست را در حال روزه‌داری‌ات به خدا بخشیده و دلت را برای او فارغ البال و خالی از هرچه غیر او است مستعد و مهیا می‌کند و تو را برای خدا در آنچه به تو امر کرده و خوانده است منصوب می‌کند، (یعنی کاملاً مطیع و منقاد حضرت حق می‌شوی)؛ وَ وَهَبْتَ نَفْسَکَ لِلَّهِ فِی أَیَّامِ صَوْمِکَ وَ فَرَّغْتَ قَلْبَکَ لَهُ وَ وَهَبْتَ نَفْسَکَ لَهُ فِیمَا أَمَرَکَ وَ دَعَاکَ إِلَیْهِ
*و هرگاه تمامی این اوصاف مذکوره را به‌جای آوردی و خود را متصف به آن ساختی پس تو به‌حقیقت برای خدا روزه گرفتی و حق روزه را ادا کردی و انجام بده آنچه را (درباره روزه) به تو فرموده است که هرچه را ناقص کنی و به‌جای نیاوری از اوصاف روزه و روزه‌داری‌ات از آنچه برایت روشن و آشکار است، پس به‌مقدار آنچه از اوصاف و فضائل روزه را کم کرده باشی از اجر و پاداش آن نیز کم می‌شود؛ فَإِذَا فَعَلْتَ ذَلِکَ کُلَّهُ فَأَنْتَ صَائِمٌ لِلَّهِ بِحَقِیقَهِ صَوْمِهِ صَانِعٌ لِمَا أَمَرَکَ وَ کُلَّمَا أَنْقَصْتَ مِنْهَا شَیْئاً فِیمَا بَیَّنْتُ لَکَ فَقَدْ نَقَصَ مِنْ صَوْمِکَ بِمِقْدَارِ ذَلِکَ.
