شایسته سالاری و جوانگرایی

نیروی انسانی ارزشمندترین سرمایه و ثروت یک سازمان به حساب می آید. در واقع برای این که یک سازمان به اهداف خود دست پیدا کند، نیازمند تلاش همگانی نیروهای خود و به کارگیری درست آنها در بخش های مختلف است. درک و شناخت از توانایی ها و قابلیت های بالقوه نیروها و فراهم کردن شرایط مناسب برای به فعل درآمدن این توانایی ها و قابلیت ها، یکی از مهمترین وظایفی است که بر عهده مدیران بخش های مختلف یک سازمان قرار دارد. اما آن چه بیشتر از این موضوع اهمیت دارد، قراردادن افراد در جایگاه های مناسب، با توجه به توانایی، تجارب و قابلیت آنهاست. این موضوع فقط مربوط به جایگاه های مدیریتی نمی شود و باید در تمامی سطوح یک سازمان مورد توجه قرار گیرد. در واقع شایسته سالاری در هر سازمان می تواند مهمترین عامل توسعه و پیشرفت آن سازمان به حساب آید. به این منظور برای اینکه بتوان افراد شایسته را شناسایی کرد و در جای مناسب استفاده نمود، باید ضوابطی برای این کار نوشته و مشخص شده باشد و ملاک عمل سازمان قرار گیرد. در حالی که رقابت در بازارها هر روز سخت تر می شود و تغییر شرایط اقتصادی و تجاری خیلی سریع اتفاق می افتد، ما نیاز داریم تا با به کارگیری افراد مناسب در جایگاه های درست، هر روز نیاز بازار را بشناسیم و خودمان را با تغییرات مداوم و سریع وفق دهیم. البته به کارگیری افراد شایسته یا شایسته سالاری تنها به این معنی نیست که صرفا افرادی را که دارای ویژگی های خاص و هوش ذاتی هستند، مورد استفاده قرار دهیم، بلکه در کنار این ویژگی خاص، کار و تلاش فراوان و تخصص آنها هم باید سنجیده شود. بنابراین کار و تلاش و داشتن تخصص و دانش نیز یکی از شاخص های مهم در شناخت افراد شایسته است.

همچنین داشتن انگیزه و توجه به ارزش ها نیز از دیگر شاخص هایی است که در شایسته سالاری باید به آن توجه شود. در واقع شایسته سالاری یکی از عوامل مهمی است که سبب توانمند شدن یک سازمان می شود و حتی سبب می شود که سطح تخصص و دانش بخش های مختلف آن سازمان ارتقا پیدا کند. البته شناسایی افرد شایسته در یک سازمان با بخشنامه و یک روزه امکانپذیر نیست و در واقع فرایندی است که دائما باید ادامه داشته باشد و بر اساس ضوابطی که تعیین شده، مدیران بخش های مختلف باید دائما زیرمجموعه های خود را رصد کنند. در واقع یک سازمان باید دارای یک بانک اطلاعاتی متمرکز باشد و نام افراد شایسته و مشخصات و ویژگی های آنها در آن ثبت گردد تا در موقع نیاز و یا تغییر مدیریت ها، مدیران بعدی بتوانند از آنها در جاهایی که مورد نیاز است، استفاده کنند.

از طرف دیگر یکی از مهمترین عواملی که باعث ایجاد رضایت در بین کارمندان و نیروهای یک سازمان می شود، توجه به همین بحث شایسته سالاری است. این موضوع سبب می شود تا افراد مجموعه بدانند توانایی ها، تخصص و کار و تلاش آنها از دید مدیران سازمان و مجموعه پنهان نمی ماند و در صورت نیاز از آنها در محل و پست مناسب استفاده خواهد شد. البته شایسته سالاری صرفا به معنای استفاده از نیروهای قدیمی تر سازمان نیست و به سن و سال ارتباط پیدا نمی کند. در منابع تاریخی هم می بینیم پیامبر در مقطعی جوان ۲۱ ساله ای را به فرمانداری مکه برگزید که این انتصاب مورد اعتراض برخی قرار گرفت. پیامبر در پاسخ به معترضین چنین فرمود: «به خاطر کمی سن و بی تجربگی وی مخالفت نکنید زیرا که برتری او نسبت به دیگران علم و آگاهی وی است و آ ن کس که برتر است، بزر گتر است. » بنابراین می توان گفت توجه به شایسته سالاری همراه با جوانگرایی، از جمله مؤلفه های مهم پیشرفت و توسعه یک سازمان در شرایط پیچیده دنیای امروز به حساب می آید که باید در اولویت های کاری مدیران بخش های مختلف قرار گیرد؛ چرا که این دو اصل می توانند موفقیت های بزرگی را در آینده تضمین کنند.