تحریم و راهکار مقابله با آن

در شرایطی که به دلیل تحریم های گسترده، کشورمان شرایط اقتصادی سختی را تجربه می کند، بسیاری از سازمان ها و صنایع تولیدی داخل کشور نیز با مسائل و مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کنند. نوسانات ارزی و تأمین مواد خام اولیه از جمله مهمترین مشکلاتی است که این سازمان ها و صنایع با آن مواجه هستند. با تمام این احوالات و سختی هایی که مردم کشور با آن روبرو هستند، شرایط تحریم فضایی در کشور ایجاد کرده تا تمرکز بر روی توانمندی های داخلی کشور بیشتر شود و توجه روزافزون به تولیدات داخلی افزایش پیدا کند. یکی از مهمترین موضوعاتی که می تواند در این شرایط به سازمان ها و صنایع تولیدی کمک نموده و مدیران باید آن توجه کنند، بحث ارتقای مؤلفه های بهره وروی در زیرمجموعه های مدیریتی خودشان است. رشد بهره وری یکی از پیش شرط های اساسی ارتقاء سطح رقابت پذیری بخش صنعت و موفقیت آن در شرایط رقابت فزاینده جهانی به شمار می رود، زیرا این امر سبب کاهش بهای تمام شده کالای تولیدی از طریق کاهش هزینه متوسط تولید و منجر به افزایش سودآوری محصولات نهایی در واحدهای تولیدی آن صنعت خواهد شد. پیامد چنین تحولی افزایش توان رقابت محصولات داخلی در بازارهای خارجی در آینده ای نه چندان دور و بعد از کنار رفتن تحریم ها خواهد بود. توجه به این نکته ضروری است که بهره وری نقش قابل توجهی در آمادگی ورود کشور به بازارهای صادراتی دارد، این در حالی است که عامل صادرات به خودی خود منجر به بهبود بهره وری نخواهد شد. در واقع می توان گفت اگر چه به ظاهر تحریم ها سبب به وجود آمدن چنین وضعیتی در کشور شده اند، اما این طور به نظر می رسد که عدم حمایت کافی از توان تولید داخل و همچنین پایین بودن بهره وری سالیان دراز گذشته، در وضعیت امروز کشور بی تأثیر نبوده است. این در حالی است که به گفته فرمایشات مقام معظم رهبری، باید بدانیم که علاج همه مشکلات کشور در داخل است. بنابراین یکی از موضوعاتی که باید مورد توجه بیشتر قرار گیرد، افزایش هر چه بیشتر بهره وری در سازمان ها و صنایع تولیدی است.

در شرایط حاضر و برای دستیابی به بهره وری بالاتر، چابک سازی سازمانی یکی از موضوعاتی است که می تواند به ما در گذار از شرایط تحریم بسیار کمک نماید. چابک سازی به معنای کوچک سازی و کاهش فعالیت های سازمانی نیست بلکه روشی است که یک سازمان با آن قابلیت سازگاری سریع در واکنش به تحولات و وقایع غیرمنتظره و پیش بینی نشده، فرصت های بازار و نیازمندی های مشتری را پیدا می کند. در واقع چابک سازی به معنای کنار گذاشتن روش هایی است که در شرایط عادی به کار می آید اما در شرایط سخت کنونی  بازدهی و راندمان مناسبی را ندارند. چابک بودن را می توان به صورت توانایی سازمان جهت بقا و پیشرفت در یک محیط کسب و کار غیرقابل پیش بینی و دائما در حال تغییر تعریف کرد. چابک سازی به معنی درهم شکستن طرز تفکرات، روابط و سلسله مراتب سنتی است. چابک بودن الگوی جدیدی است که سازمان ها و صنایع تولیدی را قادر می سازد در مقابل تغییرات پیش بینی نشده عکس العمل مناسب نشان دهند.

در روند چابک سازی باید همواره و به طور مستمر بر عملکرد کارکنان و سازمان، ارزش محصولات و خدمات، تغییرات دائم در جهت دستیابی به فرصت های حاصل از جذب مشتری رسیدگی شود. در واقع اساس و بنیان یک سازمان چابک، یکپارچه سازی نظام، استفاده بهینه و روزآمد از فناوری اطلاعات و همکاری درون تشکیلاتی هماهنگ و انعطاف پذیر برای پاسخگویی سریع به اتفاقات و تغییرات شرایط عادی است. این طور می توان گفت یک سازمان چابک می تواند با وفق دادن خود با هر شرایط سخت، هزینه های تولید خود را کاهش داده و با ارضای نیاز مشتریان خود، سهم خود را در بازار افزایش داده و قابلیت رقابت پذیری خود را افزایش دهد. در واقع یک سازمان چابک باید دارای چهار ویژگی اصلی پاسخگویی، شایستگی، انعطاف پذیری

و سرعت باشد. به عبارتی چابک بودن به معنای توانایی شناسایی فرصت ها برای نوآوری و غنیمت شمردن فرصت های بازار رقابتی از طریق کنار هم گذاشتن دارایی های مورد نیاز، دانش و رابطه داشتن با سرعت و شگفتی است.

همان طور که گفته شد، در شرایط دشوار حاضر، چابک سازی رویکردی است که می‌تواند راهگشای بسیاری از مشکلات حال حاضر صنایع تولیدی کشور شود. حرکت به سوی تولید چابک سبب افزایش بهره وری شده و راهگشای مهمی در تأمین نیازهای کشور از طریق تولیدات داخل خواهد شد. اگرچه تحریم ها توانسته است شرایط سختی را به کشور عزیزمان ایران و مردم این سرزمین تحمیل کند، اما به یقین، سبب خواهد شد تا با تکیه بر توان داخلی و تولید محصولات متنوع ایرانی، زمینه توسعه هر چه بیشتر این سرزمین فراهم گردد.